Ortodonti Tedavisi Nasıl Yapılır?
Ortodontik tedavi süreci, hastanın problemine göre değişmekle birlikte genellikle aşağıdaki aşamalardan oluşur:
Muayene ve Tanı (Planlama Aşaması)
İlk Muayene: Ortodontist, hastanın şikâyetlerini dinler ve ağız içi muayeneyi yapar.
Radyografi ve Ölçü: Dişlerin ve çenelerin durumu hakkında detaylı bilgi edinmek için panoramik veya Dental Tomografik röntgenler çekilir. Dişlerin ölçüleri (geleneksel yöntemle kalıp veya dijital tarama ile) alınır.
Tedavi Planı: Elde edilen tüm veriler analiz edilerek kişiye özel tedavi yöntemi (tel mi, şeffaf plak mı, ek aparey mi kullanılacağı) ve süresi belirlenir.
Aktif Tedavi (Dişleri Hareket Ettirme Aşaması)
Bu aşamada seçilen ortodontik araçlar (teller veya plaklar) dişlere uygulanır ve dişler yavaşça hareket ettirilerek istenen konuma getirilir.
| Tedavi Yöntemi | Uygulama Şekli |
|---|---|
| Sabit Ortodontik Tedaviler (Diş Telleri) | Dişlerin ön yüzeyine yapıştırılan braketler (metal veya seramik) ve bu braketlerin içinden geçen teller ile uygulanır. Diş hekimi düzenli aralıklarla telleri ayarlayarak dişlere kuvvet uygular. |
| Lingual Teller | Braketlerin, dişlerin dış yüzeyi yerine dil tarafındaki iç yüzeyine yapıştırıldığı ve dışarıdan görünmeyen bir sabit tedavi yöntemidir. |
| Hareketli Apareyler | Özellikle çocuklarda çene gelişimini yönlendirmek veya basit diş hareketlerini sağlamak için hastanın takıp çıkarabildiği damaklık benzeri aygıtlardır. |
| Telsiz Ortodonti (Şeffaf Plaklar / Alignerlar) | Dişlerin dijital ölçüleri alınarak kişiye özel, şeffaf, takıp çıkarılabilen plaklar serisi üretilir. Plaklar belirlenen aralıklarla (genellikle 1-2 haftada bir) yenileriyle değiştirilerek dişler kademeli olarak hareket ettirilir. Estetik kaygısı olan yetişkinler arasında çok popülerdir. |
Pekiştirme Tedavisi (Retansiyon Aşaması)
Aktif tedavi tamamlanıp diş telleri veya plaklar çıkarıldıktan sonra, dişlerin yeni konumlarına alışması ve eski yerlerine geri dönmesini (nüks) engellemek için pekiştirme apareyleri (retainerler) kullanılır. Bu apareyler:
- Sabit Retainer: Genellikle alt ve üst ön dişlerin iç yüzeyine, hastanın görmediği ince bir tel yapıştırılır ve uzun yıllar ağızda kalması gerekir.
- Hareketli Retainer: Hastanın geceleri veya ortodontistin belirlediği sürelerde takıp çıkarabildiği şeffaf plaklar veya damaklıklar şeklindedir.
Ortodontik tedavinin süresi, bozukluğun şiddetine ve hastanın yaşına bağlı olarak genellikle 6 ay ile 3 yıl arasında değişir.
Tedaviye Kabul Edilecek Hasta Adaylarının Aşağıdaki Koşullara Sahip Olması Gerekmektedir.
1- Ağız Hijyeninin İyi Olması
- Dişlerinizi her gün en az 2 kez ve en az 3 dk fırçalamalısınız.
- Dişlerinizi fırçalarken bezelye tanesi büyüklüğünde (tercihen florürlü) diş macunu kullanınız. Fırçalama işlemi sonrası macun tükürüp ağzınızı çalkalayınız.
- Diş fırçanızı düzenli olarak (en az 6 ayda bir) değiştiriniz.
- Ağız hijyenini sağlamak için hekim tavsiyesi doğrultusunda diş ipi veya ara yüz fırçası kullanmanız gerekebilir.
- Düzenli diş hekimi kontrollerinizi aksatmayınız.
2- Çürüğün Bulunmaması
- Dişlerde çürük olması ortodontik tedaviye başlamanızı engelleyecektir.
- Tel tedavisi sırasında kullanılacak aygıtlar dişlere tutunacağından diş fırçalamak ve ağız bakımını sağlamak güçleşir. Ayrıca dişler üzerine yapıştırılan parçalar çürüğü tedavi etmek için dolgu yapılmasını engelleyecektir.
- Çürük her zaman dişlerin görünür yüzeylerinde olmayabilir. Hasta veya ebeveyni çürüğü fark etmeyebilirler. Bu nedenle düzenli olarak diş hekimi kontrolüne gitmek önemlidir.
- Çürüğün başlangıç hali olan beyaz nokta lezyonları dişin yüzeyinde çözünmeler/erimeler olarak tanımlanabilir. Genellikle tebeşirimsi beyaz/opak renkte görünürler ve çürük gibi koyu renkli olmayabilirler. Çürüğe dönüşme potansiyelleri yüksektir ve kötü ağız bakımı bu süreci hızlandırır. Bu lezyonlar da hasta ve ebeveynleri tarafından fark edilmeyebilir. Bazen yalnızca diş hekimi tarafından fark edilebilirler ve bu nedenle düzenli olarak diş hekimi kontrolüne gitmek önemlidir.
3- Uygun Olmayan Restorasyonların (Dolgu/Protez vb.) Bulunmaması
- Ortodontik tedaviye başlamadan önce tüm restorasyonların yapılmış olması gerekir. Ancak bazı durumlarda mevcut restorasyonların yenilenmesi veya çıkarılması gerekebilir. Yanlış yapılmış veya çok eski dolguların ortodontik tedavi öncesinde yenilenmesi gerekebilir. Ayrıca diş eksikliği nedeniyle yapılan köprüler çıkarılabilir.
- Restorasyonların yenilenmesi gerekip gerekmediğinin anlaşılması için düzenli olarak diş hekimi kontrolüne gidilmelidir.
4- Ağız Sağlığının İyi Olması (Enfeksiyon, Kist, Mukozal Problemlerin Bulunmaması)
- Kişide ağız hastalığı mevcutsa, ortodontik tedavi öncesinde hastalığın giderilmesi gerekmektedir.
- Bu hastalıklar; ağızdaki yumuşak dokuyu tutan hastalıklar olabileceği gibi dışarıdan görünmeyen ve hasta tarafından fark edilemeyen kemik içi kist, tümör gibi oluşumlar ve dişleri etkileyen patolojiler veya enfeksiyonlar olabilir.
- Bu hastalıklar tedavi edilip kontrol altına alındıktan sonra ortodontik tedaviye başlanabileceğinden bu hastalıkların anlaşılması için düzenli olarak diş hekimi kontrolüne gidilmelidir.
