DİŞ ANATOMİSİ
- Dişin dişetinin yukarı bölgesinde görünen kısmına 'kron', ağızda görünmeyen ve kemik içinde kalan kısmına ise 'kök' adı verilir.
- Kurunun en dış tabakası mine tabakasıdır. Mine insan vücudunun en sert ve en mineralize dokusudur.
- Dişeti sınırının altında 'sement' adı verilen madde kök yüzeyini kaplar.
- Mine ve sement tabakalarının altında ise 'dentin' adı verilen bir yapı mevcuttur.
- Dentin de hemen hemen kemik kadar sert olmakla birlikte, minenin aksine sinir uçlarını içinde bulunduran bir yapıdır.
- Dentinin bir alt yapısı ise 'pulpa' adını alır. Pulpa küçük ve büyük kan damarları, bağ dokusu, sinir fibrilleri ve çeşitli hücrelerden meydana gelir.
- Bir dişin büyüme ve gelişimi sırasında pulpanın görevi onu beslemektir.
- Bir diş tamamen geliştiğinde, pulpanın tek fonksiyonu ise, ağrıyı ileterek zarar gördüğünü ya da enfekte olduğunu (iltihaplandığını) haber vermektir.
ENDODONTİ (KANAL TEDAVİSİ) NEDEN YAPILIR?
- Kanal tedavisi, dişin en iç tabakası olan pulpa (sinirler, kan damarları ve bağ dokusu içeren canlı kısım) iltihaplandığında, enfekte olduğunda veya geri dönülemez olarak hasar gördüğünde uygulanır. Bu durumlar genellikle şunlardan kaynaklanır:
- Derin Çürükler: Çürüğün mineden dentin tabakasına ve oradan pulpaya ulaşması.
- Travmalar: Dişte çatlak veya kırık oluşması, pulpanın açığa çıkması veya hasar görmesi.
- Tekrarlayan İşlemler: Aynı diş üzerindeki birden fazla dolgu veya işlem nedeniyle pulpanın zamanla travmaya uğraması.
- Diş Eti Hastalıkları: İlerlemiş diş eti hastalıklarının (periodontitis) enfeksiyonu kök ucuna kadar ulaştırması.
TEDAVİNİN AMACI
- Temel amaç, enfekte olmuş pulpa dokusunu ve kanallardaki bakterileri tamamen temizleyerek enfeksiyonun yayılmasını durdurmak, dişin ağrısını gidermek ve dişin ağızda kalmasını sağlamaktır.
TEDAVİ AŞAMALARI (NASIL UYGULANIR?)
Kanal tedavisi genellikle lokal anestezi altında uygulanır. Ağrısız bir şekilde gerçekleştirilir ve dişin durumuna göre tek seansta veya 2-3 seansta tamamlanabilir.
| Aşama | İşlem | Amaç |
|---|---|---|
| 1. Teşhis ve Anestezi | Diş hekimi muayene ve röntgen ile hasarın boyutunu belirler. İşlemden önce bölge lokal anestezi ile tamamen uyuşturulur. | Doğru teşhis koymak ve tedavi sırasında hastanın ağrı hissetmemesini sağlamak. |
| 2. Erişim Açma ve İzolasyon | Dişin kuron (üst) kısmında, pulpa odasına ulaşmak için bir giriş deliği (kavite) açılır. Diş, çevre doku ve tükürükten lastik bir örtü (rubber dam) ile izole edilir. | Pulpa odasına güvenli erişim sağlamak ve kanalların tükürükteki bakterilerin bulaşmasını önlemek. |
| 3. Pulpanın Çıkarılması | Enfekte veya iltihaplı pulpa dokusu özel el aletleri (eğeler) kullanılarak pulpa odası ve kök kanallarından tamamen çıkartılır. | Enfeksiyon kaynağını ve hasarlı sinir dokusunu ortadan kaldırmak. |
| 4. Temizleme ve Şekillendirme | Kök kanalları, eğelerle yavaşça genişletilir ve şekillendirilir. Bu sırada antibakteriyel ve dezenfektan solüsyonlarla sürekli yıkanır. | Kanalların içindeki tüm bakteri ve kalıntıları temizlemek ve dolgu malzemesinin yerleştirileceği uygun şekli oluşturmak. |
| 5. Kanalın Doldurulması | Temizlenip dezenfekte edilen ve kurutulan kök kanalları, Gutta-Percha adı verilen kauçuk bazlı özel bir dolgu maddesi ve sızdırmazlığı sağlayan bir dolgu patı kullanılarak kök ucuna kadar hava boşluğu kalmayacak şekilde doldurulur. | Kanalı dış etkenlerden ve tekrar enfeksiyondan korumak için sızdırmaz hale getirmek. |
| 6. Restorasyon (Üst Dolgu/Kuron) | Kanal dolgusu yapıldıktan sonra, dişin üst kısmındaki erişim deliği kalıcı bir dolgu veya zayıf dişler için kırılmayı önlemek amacıyla bir kuron (kaplama) ile kapatılır. | Dişin fonksiyonunu geri kazandırmak ve kırılmasını engellemek. |
KANAL TEDAVİSİ SONRASI
- Tedaviden sonra dişte birkaç gün hafif bir hassasiyet veya ağrı olabilir; bu durum normaldir ve genellikle ağrı kesicilerle kontrol altına alınır.
- Kanal tedavisi görmüş dişler, canlılığını (sinir ve damarlarını) kaybettiği için zamanla sağlıklı dişlere göre daha kırılgan hale gelebilir. Bu nedenle, özellikle arka dişlerde, kırılma riskini en aza indirmek için genellikle kaplama (Kuron) önerilir.
- Diş, çekilmekten kurtarılmış olur ve doğru bakımla ömür boyu ağızda kalabilir.
